به کفش فروشی می‌روید و کفشی انتخاب می‌کنید که پای‌تان در آن ناراحت است اما آن را می‌خرید! چرا؟ چون فروشنده به شما وعده داده که “جا باز می‌کند!” وقتی کیسه‌ی خرید در دست، در حال برگشت به خانه هستید، ذهن‌تان درگیر این سؤال است که آیا واقعا جا باز می‌کند؟؟ 🧐

نگران نشوید، قرار است درباره اورکلاک کامپیوتر صحبت کنیم اما به دلایلی نامشخص، این مبحث مرا به یاد کفش‌های تنگی می‌اندازد که مشتاقانه منتظر بودم تا اندازه‌ شوند…

وقتی با بودجه محدود تصمیم به ارتقاء کامپیوتر گیمینگ قدیمی خود می‌گیرید یا می‌خواهید با حداقل هزینه کیس حرفه‌ای ببندید، از فروشنده زیاد می‌شنوید که روی قابلیت اورکلاک قطعات هم حساب کن! اینجاست که باید بپرسیم اورکلاک چیست و چگونه به آخرین امید برای کاهش هزینه اسمبل کیس حرفه‌ای تبدیل می‌شود؟؟ در ادامه با دیجی‌بینو همراه باشید؛ قرار است تعاریف و فرآیند اورکلاک در کامپیوتر را توضیح دهیم.

اورکلاک کامپیوتر به چه معناست؟

اگر بخواهم این مبحث پیچیده را به ساده‌ترین شکل توضیح دهم اینگونه از آب درمی‌آید: اورکلاک (Overclock) یعنی اعمال تغییراتی روی سخت‌افزار سیستم به‌منظور افزایش سرعت و توان آن. مثلا اگر سیستم رندرینگ شما قرار است فرآیندی را 24 ساعته انجام دهد، سیستم اورکلاک شده‌تان که حدود 25% به ظرفیت آن اضافه شده این کار را طی  20 ساعت انجام خواهد داد‍؛ فوق‌العاده نیست؟ 🤯

“اورکلاک یا O.C عملیاتی است که بر روی قطعاتی مانند پردازنده،کارت گرافیک و رم و یا هر قطعه ای که دارای کلاک داخلی برای همگام سازی سرعت هستند انجام می شود تا پردازش در این قطعات با سرعت بیشتری صورت گیرد.”

اورکلاکینگ روشی اقتصادی اما “پرخطر” است که اگر به‌شکل اصولی انجام نشود، حکم شمشیر دو لبه را دارد! اما خطر آن در چیست؟

بیایید نگاهی فنی‌تر به موضوع داشته باشیم؛ هر قطعه کامپیوتری دارای یک فرکانس اسمی است که شرکت سازنده معین کرده و اگر اجازه دهد، می‌توانید با اعمال تغییراتی نرم‌افزاری از ظرفیت پنهان آن استفاده کنید. با اورکلاک یک قطعه، نرخ فرامین اجرایی در هر ثانیه را بالا می‌بریم که منجر به افزایش مصرف انرژی، داغ شدن، کاهش طول عمر، آسیب به سایر قطعات و در نهایت سوختن سیستم‌ می‌شود!

البته کمی تند رفتیم، اگر اورکلاکینگ زیر نظر یک متخصص یا اصطلاحا “اورکلاکر” انجام شده باشد، اصلا جای نگرانی نیست. 😉

در یک کیس کامپیوتر معمولا قطعات زیر قابلیت اورکلاک دارند:

• پردازنده مرکزی
• پردازنده گرافیکی
• رم

قابلیت اورکلاکینگ کامپیوتر به درد چه کسانی می‌خورد؟

اگر به‌طور مداوم بازی‌ یا نرم‌افزارهای سنگین روی سیستم اجرا می‌کنید و از سرعت آن ناراضی هستید، برای بهبود شرایط دو راه دارید؛ اول صَرف بودجه برای ارتقاء سیستم است که کاملا هم اصولی و منطقی است اما اگر مشکل‌تان “صَرف بودجه” است و فعلا با ده-بیست درصد افزایش ظرفیت سیستم کارتان راه می‌افتد، به سراغ راه دوم یعنی اورکلاک سی‌پی‌یو و کارت گرافیک بروید.

این ویژگی را گیمرها به‌شدت می‌پسندند چراکه اجرای بعضی بازی‌ها توان زیادی از کامپیوتر می‌گیرد و ارتقاء سیستم گیمینگ هم خیلی گران تمام می‌شود. علاوه بر گیمرها کسانی که برای اجرای طرح‌های سه‌ بعدی، رندرگیری و شبیه‌سازی‌های سنگین از کامپیوتر رندرینگ  استفاده می‌کنند، در شرایط اضطراری می‌توانند قطعات سیستم را اورکلاک کنند.

روش‌های اورکلاک در کامپیوتر

قبل از اینکه به سراغ اورکلاک سیستم با هر روشی بروید، توصیه دیجی‌بینو اطمینان از عملکرد فن سیستم و در صورت نیاز “ارتقاء“ آن است. یک فن قدرتمند مانع از داغ شدن سیستم اورکلاک شده می‌شود و عمر سیستم را افزایش می‌دهد. برای اورکلاک کامپیوتر می‌توان به یکی از دو روش زیر عمل کرد:

روش اول | اورکلاک کامپیوتر به کمک BIOS

روش اول که ساده‌ترین روش هم هست، ورود به پنجره بایوس و اعمال تغییر در تنظیمات قطعه است. تمامی قطعات ازجمله سی‌پی‌یو، کارت گرافیک و رم دارای بخش تنظیمات اختصاصی در بایوس هستند که از طریق چیپی که روی قطعه سوار شده، خوانده و ویرایش می‌شوند.

هنگام روشن کردن سیستم با فشردن کلید Delete”” به بایوس و تنظیمات آن که شامل ویژگی‌هایی مثل فرکانس‌ها، ولتاژها، تایمینگ کاری، توان خنک کننده‌ها و … دسترسی پیدا کرده و می‌توانید آن‌ها را به‌صورت دستی و پایدار تغییر دهید.

برای اورکلاک CPU کافی است در محیط بایوس نرخ کلاک  یا ولتاژ سی‌پی‌یو را کمی افزایش دهید و بعد سیستم را بوت کنید تا مطمئن شوید تغییرات پایدار هستند. سیستم را تست کنید و از بهبود عملکرد آن مطمئن شوید همچنین از کارایی صحیح فن‌ها اطمینان حاصل کنید. در صورت پایداری شرایط می‌توانید کمی دیگر مقادیر را بالا ببرید.

❗این نکته را به‌خاطر داشته باشید که هنگام اجرای بازی‌های ویدئویی کامپیوتری روی سیستم اورکلاک شده ممکن است تجربه تاخیر در پخش صدا یا ویدئو را داشته باشید.

روش دوم | اورکلاک کامپیوتر به کمک نرم‌افزار

گفتیم که توان کاری قطعات، روی چیپِ متصل به آن‌ها ثبت می‌شود و با تغییر در بایوس، به طور دائمی روی قطعه اعمال می‌شود. حال اگر بخواهیم این تغییرات موقتی و خارج از محیط بایوس باشد چه؟ آیا راهی آسان‌تر و مبتنی بر خود سیستم عامل برای اینکار وجود دارد؟

نرم‌افزارهای اورکلاک سیستم عامل این فرصت را به شما می‌دهند که بدون دستکاری بایوس، قطعه را اورکلاک کرده و آن را با حداکثر توان به کار بگیرید. این روش هم آسان است و هم ایمن و در اورکلاک کارت گرافیک بسیار کاربردی است.

معمولا نرم‌افزارهای اورکلاک توسط شرکت‌های سازنده قطعات در دسترس کاربران قرار می‌گیرند. نرم افزارهای جانبی مختلفی هم برای این منظور وجود دارند اما توصیه ما این است که از نرم افزار های رسمی ارائه شده توسط هر کمپانی استفاده کنید.

مزایا و معایب اورکلاک قطعات کامپیوتر

🟩 کاهش هزینه‌ها: باتوجه به قیمت بالای قطعات کامپیوتری، استفاده از ویژگی اورکلاک قطعات به شما فرصت میدهد با هزینه کمتر قطعه‌ای ارزان‌تری بخرید و بعد با اورکلاک آن کمی عملکرد آن را بهبود دهید و سیستمی در سطح سیستم‌های رده بالا داشته باشید.

🟩 بهبود عملکرد: با اورکلاک یک قطعه، سرعت و عملکرد آن بهبود می‌یابد. اورکلاک CPU/GPU به افزایش سرعت کلاک پردازنده منجر شده و برای گیمرها یا کاربران حرفه‌ای ویژگی مثبتی است.

🟩 ارتقاء فوری: ارتقاء دستگاه‌های قدیمی هزینه زیادی می‌برد که می‌توان موقتا و فورا مشکل افت عملکرد آن‌ها را با اورکلاک قطعات حل کرد؛ خصوصا که بیشتر این سیستم‌ها به دلیل قدیمی بودن تجهیزات، باید یکپارچه ارتقاء پیدا کنند و این خود مستلزم صرف هزینه‌ای گزاف است.

🟥 افزایش مصرف انرژی: بعد از اورکلاکینگ باید با سیستم کم‌مصرف خود خداحافظی کنید. اورکلاک قطعات کامپیوتری توان مصرفی قطعه را تا دو برابر افزایش می‌دهد چراکه افزایش سرعت کلاک قطعه مستلزم دریافت انرژی بالاتر از منبع تغذیه است.

🟥 داغ شدن قطعه: اورکلاک قطعه با بالا بردن توان مصرفی آن منجر به افزایش حرارت دستگاه می‌شود که تنها با ارتقاء فن یا اورکلاک فن می‌توان این گرمای خارج از برنامه را کنترل کرد. گرما عمر قطعات کامپیوتر را کاهش داده و روی عملکرد لحظه‌ای آن هم تاثیر منفی می‌گذارد. از سوی دیگر، صدای فنی که در حال کار با حداکثر توان است می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.

🟥 ابطال گارانتی: اورکلاک سی‌پی‌یو یا اورکلاک کارت گرافیک باعث باطل شدن گارانتی آن‌ها می‌شود؛ پس اگر گارانتی قطعه برای شما اهمیت زیادی دارد، از اورکلاک آن صرف‌نظر کنید.

اورکلاکینگ در لپتاپ!

بدون مقدمه می‌گویم که اورکلاکینگ روی لپتاپ‌ها زیاد جواب نمی‌دهد؛ در لپتاپ مثل کیس نمی‌توانید با اضافه کردن فن گرمای ناشی از افزایش توان مصرفی قطعات را تعدیل کنید. ظرافت قطعات داخلی لپتاپ هم آن‌ها را نسبت به گرما حساس‌تر می‌کند.

❗اگر احساس می‌کنید اورکلاک لپتاپ برای بهبود عملکرد آن ضروری است، قبل از هر اقدامی با متخصصین این حوزه مشورت کنید.

و اما در پایان؛ اورکلاک جواب می‌دهد!

اکنون که با مبحث اورکلاک کامپیوتر آشنایی کلی پیدا کردید، قطعا متوجه شده‌اید که اگر این فرآیند به شیوه اصولی انجام شود، نه‌تنها خطری ندارد که خیلی هم خوب و مفید است. پس اگر مجبورید در هزینه خرید سیستم صرفه‌جویی کرده و روی توان اضافی اورکلاک حساب باز کنید، قبل از خرید کیس یا ارتقاء سیستم خود با متخصص یا اصطلاحاً اورکلاکر مشورت کنید تا از انتخاب خود پشیمان نشوید.

خوشحال می‌شویم سؤالات و نظرات خود را طریق کامنت با ما درمیان بگذارید؛ همچنین می‌توانید برای خرید سیستم‌ و قطعات کامپیوتری با ما تماس 📞 بگیرید.